Tijdens de opleiding bij Meander Uitvaartopleidingen in Zwolle deed ik onderzoek naar het ontstaan van nieuwe rituelen in onze tijd. Dit onderzoek leidde tot mijn eindwerkstuk met bovenstaande titel. Hier kunt u enkele onderdelen van het werkstuk teruglezen. U kunt een gedrukte versie per mail bij mij bestellen; info@immanuelbaan.nl.
Eindwerkstuk Meander Uitvaartopleidingen, studiejaar 2018-2019
De laatste decennia zien we een toenemende behoefte aan nieuwe rituelen bij overgangsmomenten. Als uitvaartbegeleider stel ik mijzelf de vraag of we rituelen moeten ‘laten ontstaan’ of dat wij ze actief moeten ‘maken’. Welke tools hebben wij daarvoor nodig om de helende rituelen voor de naasten vorm te geven.
Als we kijken naar de ontwikkeling van de mens vanaf de oertijd tot in het heden kunnen we een patroon ontdekken dat ons kan helpen om deze vragen te beantwoorden. De structuur die de rituelen dan kunnen bieden geeft een mogelijkheid om het verlies in het verdere leven te integreren zodat we, met de woorden van Manu Keirse, weer opnieuw van het leven leren houden.
Inleiding
Er bestaat naar mijn idee een toenemende behoefte aan nieuwe rituelen bij overgangsmomenten in ons leven en in het bijzonder rondom het sterven. Mensen die we als ‘zwevende gelovigen’ kunnen typeren hebben een nieuwe behoefte om invulling te geven aan hun geloofswereld. Deze ‘zwevende gelovigen’ die niet bij een geloofsgemeenschap zijn aangesloten behoren tot een groeiende groep mensen die op zoek zijn naar een nieuwe invulling van rituelen rondom overgangsmomenten. Vanuit mijn persoonlijke interesse en spirituele zoektocht onderzoek ik het ontstaan van rituelen bij inheemse natuurvolkeren. Ik kijk in het licht van de verandering van het bewustzijn en de behoefte van de moderne mens naar het ontstaan van rituelen in onze tijd. Waar komt de behoefte aan rituelen vandaan en wat dragen rituelen bij aan het leren omgaan met verlies, verandering en rouw? Welke bagage hebben wij als uitvaartbegeleiders nodig
om familie en nabestaanden daarin te ondersteunen, en kunnen wij degene die komt te overlijden hier al in betrekken? Wat is er nodig om nieuwe rituelen te ‘laten ontstaan’ of ’te maken’? Met deze vragen wil ik een antwoord vinden op de centrale vraag; hoe zorg je als uitvaartbegeleider dat je samen met naasten tot een passend ritueel kunt komen rond sterven, afscheid en rouw?
Inhoud
Inleiding
De oorsprong van rituelen
Animisme
Voorouderverering
Overgang naar een ander bestaan
Ontwikkeling naar het heden
Een verandering van bewustzijn
Verschillende factoren van rituelen
Bouwstenen: de mens en zijn verbondenheid, symbolen en herhaling
Fases: afscheid, transitie en re-integratie
Beleving: beeld en geluid in ruimte en tijd
De waarde van rituelen
Nieuwe rituelen
Conclusie
Bronnen
